Jaskra, znana również jako glaucoma, to jedno z najczęstszych schorzeń oczu, które może prowadzić do nieodwracalnej utraty wzroku. Według statystyk, na świecie choruje na nią około 70 milionów osób, a liczba ta z każdym rokiem rośnie. To właśnie jaskra jest odpowiedzialna za drugą najczęstszą przyczynę ślepoty na świecie. Wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie mogą jednak zahamować postęp tej choroby. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej, czym jest jaskra, jakie są jej objawy oraz jak można skutecznie z nią walczyć.
Czym jest jaskra i jakie są jej przyczyny?
Jaskra to grupa chorób oczu, które prowadzą do uszkodzenia nerwu wzrokowego oraz komórek zwojowych siatkówki, co w konsekwencji powoduje pogorszenie widzenia, a nawet ślepotę. Jednym z głównych czynników sprawczych jest nadmierny wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego, który uszkadza delikatne struktury oka. Oczywiście, jaskra nie jest chorobą jednolitą – istnieją różne jej rodzaje, w tym jaskra pierwotna otwartego kąta, która występuje najczęściej, oraz jaskra zamykającego się kąta, która może prowadzić do ostrych ataków.
Przyczyny tego schorzenia są różnorodne. Do najczęstszych należy wiek – u osób powyżej 40. roku życia ryzyko wzrasta. Dodatkowo, jaskra częściej dotyka osoby, u których w rodzinie występowały przypadki tej choroby. Inne czynniki ryzyka to schorzenia sercowo-naczyniowe, migreny, nadciśnienie tętnicze, a także długotrwałe stosowanie kortykosteroidów. Ciekawostką jest, że w niektórych przypadkach jaskra może rozwijać się przy normalnym ciśnieniu wewnątrzgałkowym, co czyni jej diagnostykę jeszcze bardziej skomplikowaną.
Objawy jaskry, które warto znać
Objawy jaskry często są niezauważalne we wczesnym stadium choroby, dlatego tak wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że na nią choruje. To właśnie dlatego jaskrę nazywa się „cichym złodziejem wzroku”. Początkowe uszkodzenia nerwu wzrokowego mogą nie dawać wyraźnych symptomów, dopóki pole widzenia nie zacznie się stopniowo zawężać.
Jednym z pierwszych objawów jaskry jest widzenie tęczowych kół wokół źródeł światła. Dodatkowo, może pojawić się ból oka, zwłaszcza przy ostrym ataku, który wiąże się z gwałtownym wzrostem ciśnienia wewnątrzgałkowego. Z czasem osoby chore mogą zauważyć pogorszenie widzenia obwodowego, co prowadzi do tzw. tunelowego widzenia – widzenia tylko wąskiego obszaru na wprost. W przypadku jaskry zamykającego się kąta mogą pojawić się także silne bóle głowy, nudności, a nawet wymioty.
Warto zwrócić uwagę na objawy, takie jak:
- Postępujące zawężenie pola widzenia
- Bóle oczu lub głowy
- Widzenie tęczowych kół wokół świateł
- Problemy z ostrością widzenia
Bez względu na typ objawów, istotne jest, aby osoby z grup ryzyka regularnie poddawały się badaniom profilaktycznym. Wcześnie wykryta jaskra daje szansę na zahamowanie jej postępu i zachowanie widzenia na dłużej.
Metody diagnostyki jaskry – jak wcześnie rozpoznać chorobę?
Wczesne rozpoznanie jaskry ma kluczowe znaczenie dla zahamowania postępu choroby. Ze względu na jej bezobjawowy przebieg w początkowej fazie, wielu pacjentów dowiaduje się o problemie dopiero, gdy uszkodzenia nerwu wzrokowego są zaawansowane. Dlatego właśnie regularne badania oczu są tak istotne, zwłaszcza dla osób z grupy ryzyka.
Diagnostyka jaskry opiera się na kilku kluczowych badaniach, które pozwalają wykryć chorobę, zanim dojdzie do znacznych uszkodzeń. Jednym z podstawowych testów jest pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, czyli tonometria. Podwyższone ciśnienie w oku może sugerować rozwój jaskry, choć nie jest to jedyny czynnik, który należy brać pod uwagę.
Kolejnym ważnym badaniem jest gonioskopia, czyli ocena kąta przesączania. Badanie to pozwala określić, czy kąt ten jest otwarty, czy zamknięty, co ma istotne znaczenie w diagnozowaniu rodzaju jaskry. Innymi badaniami stosowanymi w diagnostyce są badanie pola widzenia, które pozwala ocenić ubytki w widzeniu peryferyjnym, oraz badanie dna oka, które umożliwia ocenę stanu nerwu wzrokowego. Zmiany w tarczy nerwu wzrokowego są charakterystycznym objawem zaawansowanej jaskry.
Obecnie coraz częściej stosuje się nowoczesne metody diagnostyczne, takie jak spektralna koherencyjna tomografia optyczna (SOCT), która jest wyjątkowo czuła na wczesne zmiany jaskrowe. Dzięki tym zaawansowanym technikom możliwe jest wykrycie jaskry w bardzo wczesnym stadium, co pozwala na szybkie wdrożenie leczenia.
Leczenie jaskry – krople, laser, operacje
Leczenie jaskry jest procesem wieloetapowym, a jego głównym celem jest obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego, co pozwala zahamować postępujące uszkodzenia nerwu wzrokowego. Istnieje kilka metod leczenia, które mogą być stosowane w zależności od zaawansowania choroby oraz indywidualnych potrzeb pacjenta.
Najczęstszą metodą leczenia jest farmakoterapia, czyli stosowanie kropli do oczu. Leki te mają za zadanie zmniejszyć produkcję cieczy wodnistej w oku lub poprawić jej odpływ, co skutkuje obniżeniem ciśnienia wewnątrzgałkowego. Do najczęściej stosowanych leków należą:
- Betablokery – zmniejszają produkcję cieczy wodnistej.
- Inhibitory anhydrazy węglanowej – ograniczają wydzielanie płynów wewnątrz oka.
- Analogi prostaglandyn – poprawiają odpływ cieczy wodnistej.
Dla pacjentów, u których farmakoterapia nie przynosi zadowalających rezultatów, stosuje się laseroterapię. Najpopularniejsze zabiegi to irydotomia laserowa oraz trabekuloplastyka laserowa, które pomagają w otwarciu kąta przesączania lub poprawieniu odpływu płynów z oka.
W bardziej zaawansowanych przypadkach, gdy ani krople, ani laser nie przynoszą oczekiwanych efektów, konieczna może być interwencja chirurgiczna. Operacje przeciwjaskrowe, takie jak trabekulektomia, polegają na stworzeniu nowej drogi odpływu cieczy wodnistej, co skutecznie obniża ciśnienie w oku. Współczesna chirurgia dąży do minimalizacji inwazyjności zabiegów, co pozwala na szybszą rekonwalescencję pacjentów.
Niezależnie od wybranej metody leczenia, kluczowe jest regularne monitorowanie stanu zdrowia pacjenta. Jaskra to choroba przewlekła, dlatego osoby nią dotknięte muszą być pod stałą opieką okulistyczną, by kontrolować ciśnienie wewnątrzgałkowe oraz stan nerwu wzrokowego.
[ Treść sponsorowana ]
Uwaga: Informacje na stronie mają charakter wyłącznie informacyjny i nie zastąpią porady lekarza.